Microsoft đã giới thiệu chiếc tablet Windows đầu tiên của mình, Surface Pro chạy hệ điều hành Windows 8, vào năm 2013. Đây là thời điểm mà các thiết bị như vậy được kỳ vọng sẽ thay thế cho laptop truyền thống. Nhưng thật không may, sau hơn một thập kỷ thì chỉ có một số ít các thương hiệu, bao gồm cả Microsoft, là còn sản xuất những chiếc tablet Windows. Trong khi đó, thị trường PC vẫn đang phát triển, bất chấp những dự đoán trước đó về sự suy thoái.
Tuy nhiên điều này có thể sẽ thay đổi trong năm nay với dòng thiết bị Copilot+ PC mới được hỗ trợ bởi chip Arm. Những chiếc tablet mới chạy chip Arm sẽ có thời lượng pin lâu hơn và hoạt động tốt hơn khi chạy hệ điều hành Windows đầy đủ, khắc phục những hạn chế của tablet Windows trước kia.
Tại sao tablet Windows chưa bao giờ đạt được thành công?
Ý tưởng đằng sau tablet Windows rất đơn giản: cung cấp trải nghiệm máy tính hoàn chỉnh ở dạng thiết kế di động, thứ mà còn có thể được sử dụng để tiêu thụ nội dung và dùng app di động. Tuy nhiên thị trường ngách này có những thách thức riêng và dường như đã đi trước thời đại với chiếc Surface Pro đầu tiên. Với Windows 8, Microsoft đã cố gắng tạo ra một hệ điều hành Windows thân thiện với cảm ứng trong khi vẫn giữ được hệ sinh thái app desktop đã có trước đó. Tuy nhiên nó đã thất bại ở cả 2 khía cạnh.
Mặc dù Metro UI với các ô Live Tiles hoạt động tốt với tư cách một giao diện cảm ứng, nhưng nó đã thất bại do thiếu một hệ sinh thái ứng dụng đầy đủ. Cửa hàng Windows Store thiếu các app chất lượng như trên tablet Android và iPad, đồng thời các app desktop có sẵn lại không tối ưu cho việc sử dụng cảm ứng. Thêm vào đó, những con chip x86-64 và Arm trên thiết bị cấp thấp lúc đó không hiệu quả trong việc vận hành Windows và thường có thời lượng pin rất yếu.
Mặc dù vậy, Microsoft vẫn có gắng tìm ra một vị trí thích hợp cho các thiết bị Surface của mình: phục vụ cho những người dùng chuyên nghiệp đang tìm kiếm một thiết bị làm việc di động cao cấp. Vì iPad và Galaxy Tab chủ yếu là những phiên bản mở rộng của smartphone và không hoàn toàn là một giải pháp thay thế cho máy tính, nên thị trường dành cho tablet Windows vẫn luôn tồn tại.
Và với sự ra đời của những thiết bị Copilot+ PC mới chạy trên chip Arm, thị trường tablet Windows có thể sẽ thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn.
Sự chuyển đổi sang chip Arm và Copilot+ PC
Vậy tại sao chip Arm lại quan trọng đối với tablet Windows? Đó là vì hiệu quả sử dụng năng lượng vượt trội của chúng, yếu tố rất quan trọng đối với một thiết bị di dộng như tablet, vốn có không gian và dung lượng pin rất hạn chế. Với hình thái nhỏ gọn của tablet thì cần một con chip mạnh mẽ nhưng hiệu quả, có thể vận hành hệ điều hành Windows mà không gặp phải các vấn đề lớn về sự khác biệt kiến trúc. Ngoài ra chip Arm cũng không tiêu hao quá nhiều điện, vì vậy không cần chỗ cho các hệ thống tản nhiệt cỡ lớn và hoàn toàn có thể hướng đến các thiết kế không quạt.
Mặc dù Windows on Arm đã tồn tại từ lâu, kể từ thời Windows RT của năm 2012 nhưng nó thiếu các app native và gặp nhiều vấn đề về việc giả lập app x86. Điều này đang thay đổi với dòng chip Snapdragon X mạnh mẽ của Qualcomm và lớp biên dịch Prism mới của Microsoft, có thể biên dịch các app x86 sang Arm một cách nhanh chóng. Đây không phải là chip Arm Qualcomm đầu tiên được thiết kế cho PC nhưng chúng là những con chip mạnh mẽ và tiết kiệm điện nhất tính đến thời điểm hiện tại.
Một khía cạnh khác của Copilot+ PC là các bộ xử lý thần kinh NPU trên chip. Cả 2 biến thể của dòng chip Snapdragon X đều có NPU 45 TOPS để hỗ trợ các tính năng AI được đưa vào Windows. Bộ xử lý chuyên dụng này sẽ tiếp quản bất cứ khi nào người dùng muốn thực hiện các tác vụ AI, chẳng hạn như dịch phụ đề trực tiếp, áp hiệu ứng Studio Effect… và đồng thời cũng giải phóng CPU và GPU cho các tác vụ cốt lõi khác.
Hệ sinh thái app cho Windows on Arm cũng đang được mở rộng. Microsoft cũng đã công bố chương trình Arm Advisory Service để khuyến khích các nhà phát triển xây dựng app tối ưu cho Windows on Arm. Trong trường hợp chưa có app native, người dùng vẫn có thể chạy app x86 thông qua lớp biên dịch Prism của Windows với hiệu năng và hiệu quả hoàn toàn chấp nhận được.
Những chiếc laptop Windows chạy chip Arm mới đã xuất hiện
Mặc dù có rất nhiều thiết bị Copilot+ PC mới nhưng xét về tablet thì hiện chỉ có 2 thiết bị nổi bật là Microsoft Surface Pro 11 và ASUS Pro Art PZ13.
Phiên bản mới nhất của dòng Surface Pro chạy bộ xử lý Snapdragon X Elite 12 nhân hoặc X Plus 10 nhân, có màn hình OLED cảm ứng độ phân giải cao, RAM 16GB và SSD tối đa 1TB. Theo thử nghiệm của trang Tom’s guide thì chiếc Surface Pro 11 cho thời lượng lướt web liên tục đạt 12 tiếng 10 phút, lâu hơn đáng kể so với chiếc Acer Swift Go 14 chạy chip Intel Core Ultra 5 (8 giờ 25 phút).
Ngoài ra người dùng còn có thể kết nối với tối đa 3 màn hình ngoài để có nhiều không gian hơn hoặc kết hợp với bút stylus và bàn phím type cover để biến nó thành một chiếc laptop thông thường.
Chiếc ASUS ProArt PZ13 là một tuỳ chọn phải chăng hơn. Vừa được giới thiệu tại sự kiện Computex 2024, thiết bị này chạy chip Snapdragon X Plus 10 nhân, có màn hình OLED cảm ứng, RAM 16GB, dung lượng lưu trữ tối đa 1TB, tiêu chuẩn chống nước IP52, cổng I/O đầy đủ cũng như có bàn phím và bút đi kèm. ASUS cũng hứa hẹn thời lượng pin tuyệt vời với viên pin 70Wh.
2 chiếc tablet Windows này đều có hiệu năng đủ tốt. Người dùng cũng có thể nhanh chóng biến chúng thành laptop để làm việc mà không ảnh hưởng đến thời lượng pin hoặc hiệu năng. Đối với app, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt thì hầu hết các app Windows x86-64 sẽ hoạt động tốt với trình biên dịch Prism.
Tương lai của tablet Windows rất hứa hẹn
Hãy tưởng tượng bạn có thể mang một chiếc laptop Windows đi làm xong rồi về nhà, gắn bàn phím vào và thế là có một chiếc laptop đầy đủ chức năng cùng với hệ điều hành desktop. Hoặc hơn thế nữa, có thể xuất hình ảnh ra 1, 2 hay thậm chí là 3 chiếc màn hình ngoài và biến nó thành một chiếc PC không có tiếng ồn của quạt. Galaxy Tab và iPad vẫn có thể làm được những điều này tuy nhiên giới hạn từ hệ điều hành di động khiến chúng không thể trở thành những thiết bị thay thế hoàn hảo cho laptop.
Những chiếc PC Windows Arm mới có thể mang đến khả năng đa nhiệm tuyệt vời, có thể chơi game, quản lý file và truy cập vào hệ sinh thái app Windows rộng lớn. Mặc dù chúng vẫn thiếu trải nghiệm app di động cảm ứng như iPad và tablet Android, nhưng điều này có thể thay đổi khi các thiết bị Windows Arm ngày càng phổ biến. Với việc càng ngày càng nhiều nhà sản xuất chip tham gia vào cuộc đua Windows, theo nhiều báo cáo, tương lai của tablet Windows có vẻ đang hứa hẹn hơn bao giờ hết.
